Svetlana Slapshak
Tetëshi i shtrirë ( ∞ ), 8 marsi i pafund… kurrë i mirëpritur, kurrë i vjetërsuar, kurrë i lumtur, kurrë i plotë. Pse është e vetmja festë që çdo herë është e ndryshme, sa herë që ngre pikëpyetje, sa herë prej tij kërkohet diçka tjetër, sa herë shtrohet pyetja përse një festë e tillë, sa kohë do të festohet, a nuk është tejkaluar?
Pyetje të tilla nuk i bëhen asnjë feste tjetër, festë shteti, fetare, për të vdekurin. Përkundrazi, bërja e pyetjeve për kuptimin e të gjitha festave të tjera mund të jetë vetëm heretike, tradhtare etj.
Femrat nuk e kanë problem që t’u bëhen pyetje, as kritikat – përkundrazi – janë mësuar me gjithçka dhe nuk habiten, kur është një festë ato festojnë, kur është e pashmangshme ankohen. Ne e urrejmë më shumë harenë atakuese dhe karafilat e sfilitur, dhe veçanërisht personazhet që i bartin sikur krahu i tyre është në allçi. Nuk dihet se kush kë po uron dhe ajo më e thjeshta, pse 8 Marsi u bë festë, shmanget me kujdes. Me pak fjalë, 8 Marsi është vërtet i pafund në kuptime dhe rituale, ndoshta edhe i pathyeshëm.
Pesëdhjetë vjet më parë, 8 Marsi për mua dhe mikeshat e mija ishte kryesisht qesharak. Dekori që përdorej nga femrat ishte transparent, i dukshëm, publik, por në fund duhej përvjelë mëngët për të larë enët e përdorura. Dhe përse sot shumë prej nesh konsiderojnë që 8 Marsi ka më kuptim se kurrë më parë?
Përgjigja është e thjeshtë: 8 Marsi është haptazi socialist, sepse mbart të gjitha socializmat që nga shekulli i 19-të e këtej, të gjitha rrënojat e socializmave, gjithçka të parealizuar dhe pothuajse të harruar, gjithçka që është lehtësisht e kuptueshme, frymëzuese, e dobishme dhe e zbatueshme nga socializmi.
Para së gjithash, ideja e barazisë, e një shteti social me shërbime bazë falas – shëndetësia, arsimi, kultura, vendbanimi, lëvizshmëria, drejtësia në shpërndarjen e të mirave materiale, sundimi i ligjit, parimi i përgjithshëm i solidaritetit, paqes… pra, socializmi që mbështet pa kompromis feminizmin.
Historikisht, vetëm feminizmi mund të krijonte lirinë e zgjedhjes së llojit, seksualitete të ndryshme, të drejtat dhe privilegjet e pakicave, demokracinë ekologjike. Vetëm feminizmi nuk urren asnjë grup të ri shoqëror, nuk kërkon besnikëri, nuk i përmbahet “shkronjës”, nuk u kushton vëmendje ëndrrave të lagura për censurën kudo dhe nuk ushqen nostalgji për asnjë variant socializmi – sepse socializmin në formën e saj themelore mbart në vete.
Feminizmi nuk mund të jetojë në pallankë, sepse i duket ngushtë, nuk mund të jetojë me elitizmin, me monizmin, me mendjelehtësinë, sidomos jo me patriarkalizmin.
