Vitet e fundit, konsumi i ushqimeve ultra të përpunuara është rritur në nivel global, duke ngritur shqetësime për efektet e tyre të mundshme shëndetësore. Këto janë preparate industriale, të pasura me përbërës që nuk përdoren zakonisht në gatimet shtëpiake, si vajra të hidrogjenizuara, shurup misri me fruktozë të lartë, përmirësues shijeje dhe emulsifikues. Shembuj tipikë të ushqimeve ultra të përpunuara janë patatet e skuqura, pijet joalkoolike, makaronat e gatshme, akullorja, çokollata, biskotat, ushqimet e gatshme, salsiçet, hamburgerët, copëzat e pulës dhe peshkut, ushqimet e paketuara të ëmbla ose të kripura dhe baret energjike.
Këto ushqime janë krijuar që të zgjasin shumë dhe të jenë të lehta për t’u ngrënë, duke përcjellë mesazhin se janë rostiçeri perfekte për një ditë të ngarkuar. Megjithatë, atyre u mungon ndjeshëm vlera ushqyese.
Një studim i fundit i Universitetit Monash, i udhëhequr nga biokimisti ushqyes dhe profesori në Departamentin e Ushqyerjes, Dietologjisë dhe Ushqimit, Dr. Barbara Cardoso, hodhi dritë mbi një pasojë shqetësuese, të panjohur më parë: Përshpejtimin e plakjes biologjike. Përfundimet përkatëse janë publikuar në Age and Aging.
Mosha biologjike i referohet se sa vjeç shfaqet një person në bazë të biomarkerëve të ndryshëm molekularë dhe ndryshon nga mosha kronologjike, e cila përcakton numrin e viteve që një person ka jetuar. Kjo ndikohet nga faktorë të ndryshëm si dieta, gjenetika, mënyra e jetesës dhe faktorë të ndryshëm mjedisorë dhe mund të ndryshojë ndjeshëm nga mosha kronologjike. Kjo do të thotë se një person me një mënyrë jetese të shëndetshme mund të ketë një moshë biologjike më të re se mosha kronologjike, ndërsa zgjedhjet e dobëta të stilit të jetesës, si një dietë e pasur me ushqime ultra të përpunuara, mund të përshpejtojnë plakjen biologjike.
Studimi tregon për mekanizma të shumtë prapa efektit të këtyre ushqimeve në plakje:
Mungesa e lëndëve ushqyese: Ushqimet e tepërta të përpunuara shpesh janë të varfra në lëndë ushqyese thelbësore, si vitamina, minerale dhe antioksidantë, të cilët janë të rëndësishëm për shëndetin dhe parandalimin e stresit oksidativ.
Aditivët kimikë: Shumë ushqime ultra të përpunuara përmbajnë aditivë artificialë dhe konservues që nxisin inflamacionin dhe prishin proceset metabolike.
Kimikatet e paketimit: Ekspozimi ndaj kimikateve si bisphenoli A (BPA) është lidhur me probleme të ndryshme shëndetësore, duke përfshirë plakjen e përshpejtuar.
Gjetjet theksojnë rëndësinë urgjente të formulimit të strategjive të shëndetit publik që synojnë reduktimin e ushqimeve ultra të përpunuara për të nxitur plakjen më të shëndetshme, duke pasur parasysh plakjen e vazhdueshme të popullsisë. Sipas të dhënave, pothuajse 40% e energjisë së marrjes së të rriturve në shumë vende të botës perëndimore vjen nga ushqime të tilla.
“Në një dietë tipike 2000 kalori në ditë, shtimi i 200 kalorive shtesë nga ushqimet ultra të përpunuara, afërsisht ekuivalenti i një porcioni prej 80 gramësh copa pule ose një çokollatë të vogël, mund të përshpejtojë plakjen biologjike me më shumë se 2 muaj krahasuar me plakjen kronologjike. Parashikimet tona tregojnë se për çdo 10% rritje të konsumit të këtyre ushqimeve, ka pothuajse 2% rritje të rrezikut të vdekshmërisë dhe 0.5% rritje të rrezikut të zhvillimit të sëmundjeve kronike gjatë një periudhe 2-vjeçare”, thotë Dr. Kardoso. “Reduktimi i ushqimeve ultra të përpunuara mund të ngadalësojë plakjen biologjike dhe të hershme dhe të nxisë një jetesë të shëndetshme”, përfundon ai.
Si të reduktoni në mënyrë efektive marrjen e ushqimeve të shumëpërpunuara!
Rritni marrjen e ushqimeve të plota: Përqendrohuni tek ushqimet e plota, të përpunuara minimalisht duke përfshirë më shumë fruta, perime, drithëra, arra dhe fara në vaktet tuaja të përditshme.
Lexoni etiketat: Kushtojini vëmendje etiketave të ushqimeve dhe shmangni produktet me lista të gjata të përbërësve të panjohur.
Gatuani në shtëpi: Përgatitja e vakteve në shtëpi lejon kontroll më të madh mbi përbërësit dhe metodat e gatimit./K.C/dritare.net
