Shkruan: Anisa Shaqiri
Gazetaria është një nga shtyllat kryesore të një shoqërie demokratike. Pa media të lira dhe pa gazetarë të guximshëm, qytetarët nuk do të kishin informacion të saktë për atë që ndodh në vendin e tyre dhe nuk do të mund të mbanin përgjegjëse institucionet publike. Në Maqedoninë e Veriut, gazetaria dhe mediat shpesh janë përballur me presione politike, me mungesë të financimit të pavarur dhe me sfida të reja që lidhen me botën digjitale. Për ne të rinjtë që jemi të interesuar për gazetarinë ose që duam të kemi qasje në informacione të besueshme, integrimi i vendit tonë në Bashkimin Europian sjell një realitet krejtësisht të ri. Ai nënkupton më shumë liri për gazetarët e rinj, më shumë mbështetje për mediat e pavarura dhe një hapësirë më të gjerë për shprehjen e lirë.
Pas anëtarësimit në BE, standardet europiane për lirinë e medias do të vlejnë edhe për Maqedoninë e Veriut. Kjo do të thotë se presioni politik mbi gazetarët do të jetë më i vështirë të ushtrohet, sepse çdo shkelje e lirisë së medias do të monitorohet jo vetëm nga organizatat vendore, por edhe nga institucionet europiane. Një gazetar i ri që shkruan për korrupsionin apo për problemet shoqërore nuk do të ndjehet më i pambrojtur, por do të ketë mekanizma ndërkombëtarë që e garantojnë punën e tij. Kjo është një garanci e madhe për një brez të ri gazetarësh që duan të punojnë me profesionalizëm dhe ndershmëri.
Mediat e lira pas integrimit do të kenë më shumë mundësi për financim të pavarur. Bashkimi Europian ofron fonde dhe programe që mbështesin gazetarinë hulumtuese, inovacionin mediatik dhe përfshirjen e të rinjve në media. Për ne kjo do të thotë që gazetaria nuk do të varet vetëm nga reklamat e kompanive ose nga ndikimi i politikës, por do të ketë burime të tjera që i japin hapësirë të rinjve të krijojnë media të reja dhe platforma alternative. Mund të lindin portale të drejtuara nga studentë të gazetarisë, revista që merren me çështje të të drejtave të njeriut ose emisione online që fokusohen tek mjedisi dhe të drejtat digjitale.
Gazetaria e të rinjve në BE nuk kufizohet vetëm tek raportimi klasik. Ajo është edhe një hapësirë për kreativitet dhe inovacion. Me integrimin, ne do të kemi më shumë qasje në trajnime europiane për gazetari digjitale, për përdorimin e teknologjisë në media dhe për krijimin e përmbajtjes multimediale. Gazetarët e rinj të Maqedonisë së Veriut do të mësojnë të përdorin mjetet moderne për verifikimin e fakteve, për prodhimin e videove cilësore dhe për mbrojtjen e burimeve të tyre. Kjo do të thotë që mediat tona do të jenë më të forta, më profesionale dhe më të besueshme.
Një tjetër aspekt i rëndësishëm është se integrimi sjell edhe më shumë bashkëpunim ndërkombëtar. Gazetarët e rinj do të kenë mundësi të jenë pjesë e rrjeteve europiane të medias, të marrin pjesë në projekte rajonale dhe të shkëmbejnë përvoja me kolegët nga vende të tjera. Një student i gazetarisë nga Shkupi mund të bëjë praktikë në një redaksi në Bruksel, ndërsa një i ri nga Tetova mund të marrë pjesë në një projekt bashkë me gazetarë nga Kroacia ose Polonia. Ky bashkëpunim do të rrisë cilësinë e raportimit dhe do ta bëjë zërin e gazetarëve tanë të dëgjohet edhe jashtë vendit.
Për ne si publik, integrimi në BE do të thotë edhe më shumë të drejtë për informim të saktë dhe të paanshëm. Qytetarët do të kenë qasje më të lehtë në të dhënat publike, sepse standardet europiane kërkojnë transparencë nga institucionet. Kjo do ta bëjë punën e gazetarëve më të lehtë, por edhe më të vlefshme për shoqërinë. Kur informacioni është i lirë dhe i besueshëm, qytetarët marrin vendime më të informuara dhe demokracia funksionon më mirë.
Megjithatë, integrimi nuk do të thotë se të gjitha problemet e medias do të zhduken menjëherë. Shpifjet, dezinformatat dhe lajmet e rreme janë sfida që ekzistojnë kudo, edhe në vendet e BE-së. Por dallimi është se gazetarët e rinj të Maqedonisë së Veriut do të kenë më shumë mjete dhe mbështetje për t’u përballur me to. Edukimi mediatik do të bëhet pjesë e rëndësishme e shoqërisë, duke ndihmuar të rinjtë dhe qytetarët në përgjithësi të dallojnë informacionin e saktë nga manipulimi.
Në fund, gazetaria dhe mediat e lira pas integrimit në Bashkimin Europian do të kenë një terren më të sigurt dhe më të drejtë për të funksionuar. Për gazetarët e rinj kjo është një mundësi për të qenë pjesë e një brezi që ndërton media të pavarura, profesionale dhe të besueshme. Për ne si shoqëri, kjo është një garanci që informacioni që marrim do të jetë më transparent, më i saktë dhe më afër realitetit. Integrimi nuk është vetëm një proces politik, por një mundësi për të ngritur një shoqëri ku zëri i lirë i medias dëgjohet dhe respektohet. Për brezin tonë, kjo është një shans për të treguar se mund të jemi jo vetëm konsumues të lajmeve, por edhe krijues të tyre, duke kontribuar në një shoqëri më demokratike dhe më të hapur.
***Ky shkrim është përgatitur nga pjesmarësit e aktiviteteve të projektit “Me të Rinj, Art dhe Gazetari – Drejt Rrugës së BE-së”, i cili financohet nga Bashkimi Evropian 🇪🇺 përmes ALDA Balkans, Eurothink dhe BIRC.***
