Shtetet anëtare të BE-së do të kenë vetëm tre ditë në kohë paqeje dhe gjashtë orë në situata krize për të autorizuar lëvizjen e trupave dhe pajisjeve ushtarake përtej kufijve të tyre, sipas një propozimi të ri nga Komisioni Evropian. Qëllimi i të ashtuquajturit “Shengen ushtarak” është të përmirësojë në mënyrë drastike lëvizshmërinë ushtarake në të gjithë Unionin, shkruan Euronews .
“Sot, për të lëvizur pajisje ushtarake dhe trupa, le të themi, nga perëndimi në lindje, për fat të keq, duhen muaj”, tha Apostolos Tsitsikostas, Komisioneri Evropian për Transportin dhe Turizmin e Qëndrueshëm.
“Ajo që duam të arrijmë është që kjo të ndodhë brenda pak ditësh. Nuk mund ta mbrosh një kontinent nëse nuk mund të lëvizësh nëpër të”, tha ai në një konferencë për shtyp. “Është shumë e qartë, prandaj po krijojmë këtë Shengen ushtarak.”
Paketa e mobilitetit ushtarak, që do të zbulohet zyrtarisht sot, është e fundit në një seri planesh nga Komisioni për të forcuar mbrojtjen e BE-së deri në fund të dekadës. Afati i fundit vjen ndërsa disa agjenci inteligjence besojnë se Rusia mund të ketë kapacitetin për të sulmuar një vend tjetër evropian deri atëherë.
Një masë kyçe do të jetë përshpejtimi i lëshimit të lejeve për lëvizshmëri ushtarake ndërkufitare. Aktualisht, rregullat në të 27 shtetet anëtare nuk janë të harmonizuara dhe disa prej tyre kërkojnë javë për t’iu përgjigjur një kërkese nga një shtet tjetër anëtar i BE-së.
Komisioni dëshiron ta shkurtojë këtë në një maksimum prej tre ditësh në kohë paqeje dhe vetëm gjashtë orë në situata krize, me autorizimin që nënkuptohet në rastin e dytë.
Plani parashikon një sistem të ri evropian të lëvizshmërisë ushtarake, të modeluar sipas Mekanizmit të Mbrojtjes Civile të BE-së, i cili ofron ndihmë të shpejtë në rast fatkeqësish. Ai do të përfshijë një “fond solidariteti për lëvizshmërinë ushtarake”, përmes të cilit shtetet anëtare mund të vënë në dispozicion asete të tilla si trena mallrash ose tragete, si dhe një “katalog lëvizshmërie ushtarake” që rendit asetet civile me përdorim të dyfishtë që mund të përdoren për operacione ushtarake.
Tsitsikostas vlerëson se puna do të kushtojë 100 miliardë euro. Megjithatë, BE-ja deri më tani ka ndarë vetëm 1.7 miliardë euro për lëvizshmërinë ushtarake në buxhetin aktual shumëvjeçar që përfundon në vitin 2027, një shumë që komisioneri e përshkroi si “një pikë uji në oqean”.
Propozimi për buxhetin e ardhshëm shtatëvjeçar nga viti 2028 është pak më pak se 18 miliardë euro – një rritje dhjetëfish, por ende larg objektivit. Megjithatë, Tsitsikostas sqaroi se ky nuk është burimi i vetëm i financimit. Duke pasur parasysh që infrastruktura është me qëllim të dyfishtë, shtetet anëtare do të jenë në gjendje të përdorin fondet e kohezionit, si dhe paratë nga programi i kredisë për mbrojtjen SAFE. Këto investime do të përfshihen gjithashtu në objektivin e ri të shpenzimeve të aleancës së NATO-s.
