Shkruan Kaltrina Mislimi
Rinia e Maqedonisë së Veriut është një brez që është rritur me internet, rrjete sociale dhe teknologji digjitale. Për ne, bota nuk ndahet vetëm në hapësirë fizike, por edhe në hapësirën online ku mësojmë, komunikojmë, shprehim mendimin tonë dhe ndërtojmë identitetin personal e kolektiv. Megjithatë, kjo hapësirë e re sjell edhe sfida të mëdha: shpërndarjen e lajmeve të rreme, gjuhën e urrejtjes, shkeljen e privatësisë apo abuzimin me të dhënat personale. Integrimi i Maqedonisë së Veriut në Bashkimin Europian është një mundësi unike për të na siguruar mbrojtje më të madhe në botën digjitale dhe për të na dhënë më shumë hapësirë që zëri ynë si të rinj të dëgjohet në nivel europian.
Bashkimi Europian është një nga aktorët më të fuqishëm në rregullimin e hapësirës digjitale. Me ligje si Akti i Shërbimeve Digjitale dhe Akti i Tregjeve Digjitale, BE ka vendosur standarde që mbrojnë përdoruesit nga manipulimet dhe që detyrojnë platformat e mëdha të respektojnë të drejtat e qytetarëve. Integrimi ynë do të thotë që këto ligje do të vlejnë edhe për ne. Kjo do të thotë që si të rinj të Maqedonisë së Veriut, do të kemi më shumë mbrojtje kur përdorim rrjetet sociale, kur blejmë online ose kur ndajmë të dhënat tona personale. Një fotografi e postuar në rrjet apo një koment i yni nuk do të trajtohet si diçka pa rëndësi, por si pjesë e një hapësire të mbrojtur me të drejta të garantuara.
Për ne që përdorim internetin çdo ditë për shkollë, për punë apo për komunikim, kjo është shumë e rëndësishme. Sot shpesh jemi të ekspozuar ndaj dezinformatave apo përmbajtjeve të dëmshme pa pasur mundësi reale për t’u mbrojtur. Në një hapësirë europiane, platformat do të jenë të detyruara të marrin masa më serioze për t’i ndalur këto fenomene. Kjo do të thotë më pak manipulime politike, më pak rreziqe për bullizëm online dhe më shumë siguri në përdorimin e internetit.
Integrimi në BE nuk ka të bëjë vetëm me mbrojtjen, por edhe me fuqizimin e rinisë në hapësirën digjitale. Të rinjtë e Maqedonisë së Veriut do të kenë qasje në programe europiane që lidhen me inovacionin, teknologjinë dhe sipërmarrjen digjitale. Në vend që të shohim teknologjinë vetëm si mjet konsumi, ne do të kemi mundësi ta përdorim atë si një mjet për të ndërtuar projekte, biznese dhe platforma të reja. Një grup i të rinjve mund të zhvillojë një aplikacion për të luftuar dezinformimin, një tjetër mund të krijojë një portal për gazetari qytetare, dhe një tjetër mund të nisë një startup që përdor inteligjencën artificiale për çështje mjedisore. BE ofron fonde dhe trajnime për këto nisma, duke e bërë më të lehtë që idetë e rinisë sonë të shndërrohen në realitet.
Një dimension tjetër i rëndësishëm është ai i zërit rinor në politikat europiane. Në BE, të rinjtë kanë hapësira të veçanta për të shprehur mendimin e tyre, si Forumi Rinor Europian apo konsultimet publike për çështje digjitale. Me integrimin, të rinjtë e Maqedonisë së Veriut do të kenë mundësi të jenë pjesë e këtyre forumeve, të diskutojnë për të ardhmen e internetit dhe të japin ide për politikat që ndikojnë drejtpërdrejt jetën tonë online. Imagjinoni një student nga Tetova që merr pjesë në një debat europian mbi privatësinë digjitale, apo një e re nga Gostivari që kontribuon me ide për mbrojtjen e fëmijëve online. Këto nuk do të jenë më vetëm skenarë të dëshiruar, por mundësi reale.
Të drejtat digjitale janë gjithashtu të lidhura me arsimin. Me integrimin, shkollat dhe universitetet e Maqedonisë së Veriut do të përfitojnë nga programe europiane për edukimin digjital, duke u dhënë nxënësve dhe studentëve aftësi për të përdorur teknologjinë në mënyrë të sigurtë dhe kreative. Kjo do të thotë më shumë mësim rreth sigurisë online, rreth përdorimit kritik të burimeve në internet dhe rreth mbrojtjes së identitetit personal. Për ne të rinjtë, kjo është një bazë e fortë për të hyrë në një botë ku teknologjia është gjithnjë e më shumë pjesë e jetës së përditshme.
Një aspekt që nuk mund të anashkalohet është barazia digjitale. Ende ka shumë të rinj në Maqedoninë e Veriut që nuk kanë qasje të barabartë në internet apo pajisje teknologjike. Integrimi në BE sjell mundësi për të zvogëluar këtë hendek përmes investimeve në infrastrukturë digjitale dhe programeve që synojnë qasje më të drejtë për të gjithë. Nëse duam që zëri ynë si brez të dëgjohet, duhet të kemi mundësinë të lidhemi me botën në mënyrë të barabartë, pa dallim se ku jetojmë apo çfarë mundësish financiare kemi.
Në fund, të drejtat digjitale dhe fuqizimi i rinisë në hapësirën online janë një pjesë thelbësore e integrimit të Maqedonisë së Veriut në BE. Për ne si të rinj, kjo nuk është vetëm një çështje teknike, por një mundësi për të jetuar në një botë më të drejtë, më të sigurtë dhe më demokratike. Zëri ynë nuk do të kufizohet më brenda kufijve të vendit tonë, por do të bëhet pjesë e një dialogu europian ku rinia ka rol vendimtar. Ne do të kemi më shumë hapësirë për të shprehur mendimet tona, për të krijuar inovacione dhe për të mbrojtur të drejtat tona në një epokë ku teknologjia është gjithnjë e më e pranishme.
Integrimi është shansi për të kaluar nga një brez që shpesh shihet si përdorues pasiv i internetit, në një brez që është aktiv, kritik dhe kontribuues në ndërtimin e një hapësire digjitale më të sigurtë dhe më të drejtë. Për ne, kjo është mënyra që të bëjmë zërin tonë të dëgjohet jo vetëm në Maqedoninë e Veriut, por në gjithë Europën.
***Ky shkrim është përgatitur nga pjesmarësit e aktiviteteve të projektit “Me të Rinj, Art dhe Gazetari – Drejt Rrugës së BE-së”, i cili financohet nga Bashkimi Evropian 🇪🇺 përmes ALDA Balkans, Eurothink dhe BIRC.***
