Ora e kursimit të ditës u prezantua për herë të parë në Britaninë e Madhe në vitin 1916 gjatë Luftës së Parë Botërore, me qëllim kursimin e energjisë dhe shfrytëzimin maksimal të dritës së ditës.
Sot, kjo praktikë zbatohet nga rreth 70 vende dhe ka gjithnjë e më shumë prova se ndryshimi i orës mund të ndikojë negativisht në shëndet, dhe pasojat më të dukshme shihen me ndryshimin e orës në pranverë, kur humbim një orë gjumë.
Në vitin 2014, studiuesit në Shtetet e Bashkuara zbuluan se numri i shtrimeve në spital për atak në zemër u rrit pas ndryshimit të orës. Këto gjetje janë konfirmuar nga studime në Suedi, Kroaci, Gjermani dhe vende të tjera.
Një meta-analizë e të gjitha studimeve të disponueshme tregoi se rreziku i atakut në zemër gjatë kësaj periudhe u rrit me një shifër të konsiderueshme prej 4 për qind, raporton BBC, përcjell KosovaPress.
Studime të tjera e kanë lidhur ndryshimin e orës në pranverë me një numër në rritje të goditjeve në tru. Ndërsa dikush mund të mendojë se më shumë dritë në mbrëmje do të ishte e dobishme për shëndetin mendor, një studim i vitit 2020 tregoi se kalimi në orën e kursimit të orës përkeqëson çrregullimet e humorit, depresionin, ankthin dhe abuzimin me substanca.
Përveç kësaj, numri i aksidenteve fatale të trafikut është gjithashtu në rritje. Një studim amerikan vlerësoi se rreziku i aksidenteve fatale rritet me 6%, gjë që i atribuohet pasojave të mungesës kolektive të gjumit.
Pse ndryshimi i orës ka efekt kaq të thellë?
Përgjigjja qëndron në prishjen e “orës së brendshme” që rregullon kur flemë dhe kur jemi zgjuar. Në mbrëmje, rënia e niveleve të dritës stimulon prodhimin e melatoninës, hormonit të gjumit, ndërsa drita e mëngjesit ndalon prodhimin e saj dhe stimulon çlirimin e kortizolit, i cili na zgjon.
Ndryshimi i orës në pranverë e prish këtë proces natyror. Më shumë dritë në mbrëmje prish prodhimin e melatoninës dhe e bën më të vështirë të biesh në gjumë, ndërsa mëngjeset më të errëta i detyrojnë njerëzit të zgjohen para se të jenë gati natyrshëm. Kjo humbje prej një ore gjumë mund të çojë në rritjen e rrezikut për prishje të gjumit gjatë gjithë javës.
Disa studime e kanë lidhur ndryshimin e orës në vjeshtë me rrezikun në rritje të depresionit. Një studim në Danimarkë zbuloi se frekuenca e episodeve depresive u rrit me 11 për qind në dhjetë javët pas ndryshimit të orës.
Parlamenti Evropian votoi për të hequr ndryshimin e orës në vitin 2019, por kjo nuk ka hyrë në fuqi pasi vendet nuk po mund të bien dakord se cilën orë dimërore apo verore duhet ta mbajnë. Shumica e biologëve besojnë se koha standarde dimërore do të ishte më e mirë për shëndetin.
