Shkruan Nermine Reka Xhaferi
Nga një vëzhgim i përgjithshëm në rrethinën e Shkupit dhe më gjerë në mjediset shqiptare, bie në sy një fenomen shqetësues: për nxënësit dhe shpesh edhe për prindërit, mbyllja e ciklit të arsimit të mesëm duket se ka më shumë vlerë si ngjarje festive sesa si etapë vendimtare në rrugën arsimore e profesionale të të rinjve. Regjistrimi në shkollë të mesme shpesh ndodh pa analizë të thellë të prirjeve, mundësive apo synimeve të nxënësve. Në vend të kësaj, energjia përqendrohet te organizimi i mbrëmjes së maturës – fustanet, kostumet, muzika, zbukurimet – ndërsa përmbajtja e arsimit dhe zgjedhja e drejtimit jetësor trajtohen në mënyrë sipërfaqësore.
Kjo qasje sipërfaqësore reflekton një problem më të thellë: mungesën e një kulture të mirëfilltë arsimore në disa pjesë të shoqërisë sonë. Ndërkohë që tregu i punës po ndryshon me shpejtësi, dhe profesionet e së ardhmes kërkojnë aftësi të mirëfillta teknike, shkencore apo kreative, shumë të rinj tanë vazhdojnë të hyjnë në gjimnaze apo shkolla profesionale pa motivim të qartë, vetëm për të “kryer shkollën”.
Për të përmbysur këtë realitet, është e nevojshme që sistemi arsimor, familja dhe vetë nxënësit të rivlerësojnë rëndësinë e arsimit të mesëm si një fazë thelbësore për formimin personal dhe profesional. Regjistrimi në shkollë të mesme duhet të jetë një vendim i ndërgjegjshëm, që bazohet në aftësi reale, pasione individuale dhe orientim të drejtë nga mësuesit dhe këshilltarët arsimorë.
Për fat të keq, në shumë raste, mungon edhe një orientim i strukturuar nëpër shkolla, që t’u ndihmojë nxënësve të kuptojnë më mirë se ku qëndrojnë aftësitë e tyre dhe cilat janë nevojat e tregut. Shumë të rinj shkojnë drejt gjimnazit thjesht nga ideja se është “më prestigjioz”, ndërsa shmangen shkollat profesionale, të cilat në fakt mund të ofrojnë mundësi konkrete punësimi dhe zhvillimi në zanate dhe teknologji të reja.
Matura duhet të jetë një përmbyllje e dinjitetshme e një procesi të rëndësishëm mësimor, jo thjesht një festë e zhurmshme pa reflektim. Ajo duhet të jetë simbol i një faze të përmbyllur me sukses, ku të rinjtë ndihen të përgatitur për të marrë përgjegjësi dhe për të ndërtuar të ardhmen e tyre me dije dhe integritet.
Është koha që komuniteti ynë, veçanërisht në Shkup dhe rrethinë, të vendosë arsimin në qendër të vëmendjes. Të mos matim suksesin e të rinjve me pamjen në natën e maturës, por me përpjekjen e tyre për të mësuar, për të kuptuar botën dhe për të ndërtuar diçka që ka vlerë për veten dhe për shoqërinë. Vetëm kështu do të mund të kemi një brez të ri që jo vetëm feston, por edhe kupton se ku po shkon.
