Shkruan:Gjilije Ademi
Korrupsioni është një nga sfidat më të mëdha me të cilat përballet Maqedonia e Veriut. Nga procedurat burokratike të përditshme, deri te tenderët publikë dhe vendimet politike, korrupsioni e ka dëmtuar besimin e qytetarëve tek institucionet dhe shpesh ka penguar zhvillimin ekonomik e social të vendit. Për ne të rinjtë, kjo është një plagë e dyfishtë: nga njëra anë ndjejmë pasojat e një sistemi ku shpesh vlera e punës nuk vlerësohet në mënyrë të drejtë, dhe nga ana tjetër jemi të detyruar të përballemi me një mentalitet që na thotë se “asgjë nuk ndryshon”. Por integrimi në Bashkimin Europian është një shans i madh për ta sfiduar këtë realitet dhe për të ndërtuar një sistem ku sundimi i ligjit, transparenca dhe llogaridhënia janë norma, jo përjashtime.
Bashkimi Europian e ka luftën kundër korrupsionit si një nga prioritetet kryesore për vendet që duan të anëtarësohen. Kjo do të thotë se Maqedonia e Veriut, për të qenë pjesë e BE-së, duhet të ndërmarrë reforma të thella në drejtësi, në administratë publike dhe në mënyrën se si funksionojnë institucionet. Për ne të rinjtë, kjo është një garanci që procesi nuk është vetëm formal, por i lidhur me përmirësime konkrete që ndikojnë në jetën tonë. Një student që aplikon për një bursë nuk duhet të shqetësohet nëse vendimi merret mbi bazë lidhjesh personale. Një i ri që hap një biznes nuk duhet të frikësohet se do t’i kërkohet ryshfet për të marrë një leje.
BE-ja ofron mekanizma të fuqishëm për të monitoruar dhe për të ndëshkuar praktikat korruptive. Kjo nënkupton që institucionet tona nuk do të mbeten më vetëm nën presionin e qytetarëve, por edhe nën monitorimin e rreptë të strukturave europiane. Raportet e progresit të BE-së do të jenë një pasqyrë e vazhdueshme që tregon se sa kemi avancuar në këtë drejtim. Për ne të rinjtë, kjo është e rëndësishme sepse na jep sigurinë që zëri ynë nuk do të humbasë, por do të ketë mbështetje nga një strukturë më e madhe që ka interes të shohë vendin tonë të zhvillohet me integritet.
Integrimi në BE do të sjellë gjithashtu më shumë transparencë për financat publike dhe për mënyrën se si përdoren fondet. Shumë projekte që do të financohen nga BE do të kenë rregulla të qarta për raportim dhe monitorim, duke e bërë më të vështirë abuzimin. Për ne të rinjtë që shpesh shohim se si fondet publike shpërdorohen ose përfundojnë në duar të gabuara, kjo është një garanci që paratë do të shkojnë aty ku duhet: për ndërtimin e shkollave, për modernizimin e spitaleve, për krijimin e hapësirave rinore dhe për përmirësimin e jetës së përditshme.
Një tjetër aspekt i rëndësishëm është që lufta kundër korrupsionit nuk është vetëm detyrë e institucioneve, por edhe e shoqërisë. BE e inkurajon pjesëmarrjen aktive të qytetarëve, organizatave të shoqërisë civile dhe mediave në monitorimin e institucioneve. Për ne të rinjtë, kjo është një mundësi për të qenë pjesë e ndryshimit. Mund të bëhemi gazetarë që raportojnë për raste abuzimesh, aktivistë që ngrejnë zërin kundër padrejtësive, apo pjesë e organizatave që ofrojnë transparencë për mënyrën si shpenzohen fondet publike. Ky rol aktiv i rinisë është një nga mënyrat më të forta për ta luftuar korrupsionin nga poshtë-lart.
Një shoqëri pa korrupsion është një shoqëri ku besimi tek institucionet rritet. Sot shumë të rinj ndihen të zhgënjyer sepse nuk besojnë tek politika, tek gjyqësori apo tek administrata. Ky mosbesim shpesh i shtyn të rinjtë të mendojnë për emigrimin si rrugëdalje. Por me integrimin në BE dhe me ndërtimin e një sistemi më transparent, ne do të kemi më shumë arsye të qëndrojmë dhe të kontribuojmë këtu. Një vend ku vendimet merren mbi bazë të meritës, jo të lidhjeve apo ryshfetit, është një vend ku të rinjtë mund të shohin të ardhmen e tyre.
Integrimi në BE është gjithashtu një proces edukimi për shoqërinë tonë. Ai na mëson se korrupsioni nuk është “normalitet”, por një pengesë që duhet të luftohet. Na mëson se qytetari ka të drejtë të kërkojë llogari dhe se çdo institucion duhet të funksionojë për qytetarin, jo për interesa të ngushta. Për ne të rinjtë, ky është një mesazh që na jep fuqi dhe na inkurajon të mos pranojmë kompromis me padrejtësinë.
Në fund, lufta kundër korrupsionit përmes integrimit në Bashkimin Europian nuk është vetëm një reformë teknike apo ligjore, por një transformim i kulturës sonë shoqërore. Është një mundësi për të ndërtuar një vend ku besimi tek institucionet nuk është iluzion, por realitet. Për ne të rinjtë, kjo do të thotë që nuk do të kemi më arsye të ndihemi të pafuqishëm, por do të kemi shansin të jetojmë në një vend ku puna, përkushtimi dhe meritokracia vlerësohen. Integrimi në BE na ofron mjetet, por ndryshimi do të vijë nga përpjekjet e përbashkëta të të gjithëve. Dhe ne si rini kemi detyrën të jemi gjenerata që e çon përpara këtë betejë për një shoqëri më të drejtë dhe më transparente.
***Ky shkrim është përgatitur nga pjesmarësit e aktiviteteve të projektit “Me të Rinj, Art dhe Gazetari – Drejt Rrugës së BE-së”, i cili financohet nga Bashkimi Evropian 🇪🇺 përmes ALDA Balkans, Eurothink dhe BIRC.***
