Autore: Rina Bilalli
Në prag të integrimit europian, forcimi i sistemit të drejtësisë dhe sundimit të ligjit përbën një nga kriteret themelore të Bashkimit Europian. Përmes Acquis Communautaire, veçanërisht në Kapitullin 23 (Gjyqësori dhe të Drejtat Themelore), BE-ja kërkon nga vendet kandidate të garantojnë një gjyqësor të pavarur, të paanshëm dhe efikas, si dhe respekt të plotë për të drejtat e njeriut dhe liritë themelore.
Për Maqedoninë e Veriut, kjo nënkupton reforma të thella ligjore dhe institucionale, duke përfshirë përmirësimin e procedurave gjyqësore, rritjen e transparencës, luftimin e korrupsionit dhe forcimin e institucioneve që garantojnë llogaridhënie. Implementimi i teknologjive digjitale në sistemin e drejtësisë, si gjykatat online dhe regjistrat elektronikë, do të rrisë efikasitetin dhe aksesin e qytetarëve në shërbimet ligjore.
Ekspertët vlerësojnë se integrimi në BE do të sjellë përfitime të drejtpërdrejta për sistemin e drejtësisë: qasje në fonde si Instrumenti për Para-Anëtarësim (IPA III) për reformën gjyqësore, trajnime profesionale për gjyqtarë dhe prokurorë, si dhe shkëmbim përvojash me vendet anëtare përmes programeve të asistencës teknike të BE-së. Këto masa do të forcojnë pavarësinë e gjyqësorit dhe do të rrisin besimin e qytetarëve te drejtësia.
Një element i rëndësishëm është edhe forcimi i kulturës ligjore në shoqëri. Edukimi qytetar mbi të drejtat dhe detyrimet ligjore, transparenca e vendimeve gjyqësore dhe përfshirja e shoqërisë civile në monitorimin e reformave janë hapa që do të garantojnë një sistem drejtësie funksional dhe të besueshëm.
Në përfundim, përafrimi me standardet e BE-së në drejtësi dhe sundim të ligjit nuk është vetëm një kusht formal për integrim, por një investim afatgjatë për stabilitetin demokratik dhe zhvillimin e qëndrueshëm të vendit. Maqedonia e Veriut ka mundësinë të ndërtojë një sistem drejtësie që garanton barazi para ligjit, mbrojtje të të drejtave themelore dhe siguri juridike për të gjithë qytetarët.
***Ky shkrim është përgatitur nga pjesmarësit e aktiviteteve të projektit “Me të Rinj, Art dhe Gazetari – Drejt Rrugës së BE-së”, i cili financohet nga Bashkimi Evropian 🇪🇺 përmes ALDA Balkans, Eurothink dhe BIRC.***
