Shkruan: Ravza Sadiku
Inovacioni dhe sipërmarrja janë dy fjalë që gjithnjë e më shpesh i dëgjojmë në diskutimet për të ardhmen e të rinjve. Në një botë ku teknologjia po ndryshon çdo ditë dhe ku idetë e reja shndërrohen shumë shpejt në produkte dhe shërbime, të rinjtë e Maqedonisë së Veriut kanë nevojë për një hapësirë që i mbështet dhe i inkurajon të guxojnë. Integrimi në Bashkimin Europian hap pikërisht këtë hapësirë, duke na dhënë mundësinë të bëhemi pjesë e një ekonomie të madhe, të gjallë dhe dinamike ku inovacioni dhe sipërmarrja janë motorë të zhvillimit.
Në vendin tonë, shumë të rinj kanë ide kreative, por shpesh mungesa e mbështetjes financiare, e mentorimit dhe e tregut e bën të vështirë që këto ide të kthehen në realitet. Bashkimi Europian ka mekanizma të shumtë për të ndihmuar të rinjtë sipërmarrës: programe financimi, inkubatorë, rrjete bashkëpunimi dhe trajnime. Me anëtarësimin, të rinjtë tanë do të kenë qasje të barabartë në këto mundësi. Një grup studentësh të teknologjisë informative që kanë ide për një aplikacion digjital nuk do të kufizohet vetëm në mundësitë e vogla vendore, por do të mund të aplikojë për fonde europiane që e mbështesin inovacionin. Një e re që ka ëndërr të hapë një biznes në fushën e turizmit të qëndrueshëm do të ketë mundësi të gjejë partnerë në Itali apo Spanjë dhe të ndërtojë një model biznesi që funksionon në nivel europian.
BE-ja gjithashtu ofron një treg shumë të madh prej mbi 400 milionë konsumatorësh. Kjo do të thotë se produktet dhe shërbimet që krijohen nga të rinjtë e Maqedonisë së Veriut do të kenë mundësinë të shiten dhe të promovohen në një hapësirë shumë më të gjerë se vetëm vendi ynë. Në vend që një startup i vogël të mbetet i kufizuar në tregun lokal, ai mund të bëhet një histori suksesi europiane. Shembuj të tillë ekzistojnë tashmë në vende të tjera të Ballkanit, ku ide të thjeshta të nisura nga të rinj u shndërruan në kompani që sot veprojnë në disa vende të BE-së.
Një tjetër element i rëndësishëm është edukimi sipërmarrës. Integrimi në BE do të sjellë programe që e lidhin arsimin me tregun e punës dhe sipërmarrjen. Shkollat dhe universitetet tona do të fillojnë të ofrojnë më shumë trajnime praktike mbi menaxhimin e biznesit, financat, marketingun dhe teknologjitë e reja. Kjo do të thotë që të rinjtë nuk do të diplomohen vetëm me teori, por edhe me aftësi konkrete që i ndihmojnë të hapin biznesin e tyre. Për shembull, një student i ekonomisë në Shkup do të ketë mundësi të marrë pjesë në një projekt bashkë me studentë nga Polonia dhe Portugalia për të zhvilluar një ide biznesi që më pas mund të financohet nga fondet e BE-së.
Inovacioni nuk lidhet vetëm me teknologjinë, por edhe me mënyrën se si ne i qasemi problemeve të përditshme. BE inkurajon inovacionin social, ku të rinjtë përdorin kreativitetin e tyre për të gjetur zgjidhje për sfida shoqërore si papunësia, përjashtimi social apo mbrojtja e mjedisit. Për ne kjo është një mundësi për të qenë pjesë e një gjenerate që nuk sheh sipërmarrjen vetëm si një rrugë për fitim, por edhe si një mënyrë për të bërë ndryshime pozitive në komunitetin tonë. Një grup të rinjsh mund të krijojë një biznes që punëson persona nga grupe të margjinalizuara, ose një startup që përdor materiale të riciklueshme për të prodhuar produkte inovative.
Integrimi do të thotë edhe më shumë bashkëpunim ndërkombëtar. Të rinjtë tanë do të kenë mundësinë të marrin pjesë në panaire ndërkombëtare, konkurse inovacioni dhe rrjete të sipërmarrësve europianë. Këto përvoja janë shumë të rëndësishme, sepse na lejojnë të mësojmë nga shembuj të suksesshëm dhe të ndërtojmë lidhje që mund të zgjasin gjithë jetën. Një sipërmarrës i ri nga Tetova mund të takojë një partner biznesi nga Holanda dhe bashkë të krijojnë një projekt që ka ndikim jo vetëm në vendet e tyre, por në gjithë rajonin.
Përveç përfitimeve ekonomike, inovacioni dhe sipërmarrja ndikojnë edhe në mentalitetin tonë si të rinj. Kur ke mundësi të provosh, të dështosh dhe të ngrihesh përsëri, mëson të jesh më i guximshëm dhe më kreativ. BE promovon pikërisht këtë kulturë ku dështimi nuk shihet si fundi, por si pjesë e procesit të të mësuarit. Kjo është një qasje që na mungon shpesh në shoqërinë tonë, ku gabimi shihet si turp. Me integrimin, të rinjtë do të inkurajohen të marrin më shumë rreziqe dhe të provojnë ide të reja, sepse do të kenë një sistem që i mbështet.
Në fund, inovacioni dhe sipërmarrja pas anëtarësimit në BE nuk do të jenë thjesht mundësi individuale për disa të rinj, por një pjesë e kulturës sonë kolektive. Do të jetojmë në një vend ku idetë e reja vlerësohen, ku krijimi i një biznesi nuk shihet si i pamundur dhe ku të rinjtë kanë hapësirë për të ndërtuar të ardhmen e tyre. Për ne kjo është një mundësi për të qenë jo vetëm konsumues të produkteve dhe shërbimeve që vijnë nga jashtë, por edhe krijues të tyre, për t’u bërë pjesë aktive e ekonomisë europiane. Integrimi na jep shansin që të mos mbetemi në periferi, por të jemi në zemër të zhvillimeve që formësojnë të ardhmen e kontinentit.
***Ky shkrim është përgatitur nga pjesmarësit e aktiviteteve të projektit “Me të Rinj, Art dhe Gazetari – Drejt Rrugës së BE-së”, i cili financohet nga Bashkimi Evropian 🇪🇺 përmes ALDA Balkans, Eurothink dhe BIRC.***
