Shkup, 9 dhjetor – Një çereku apo 25 për qind e kontrolleve tregojnë parregullsinë në punën e kompanive të ndryshme. Kjo do të thotë se një numër i madh subjektesh ende nuk lëshojnë fatura fiskale, gjë që dëmton drejtpërdrejt shtetin dhe krijon konkurrencë të padrejtë. Nga Drejtoria për të Ardhura Publike thonë se ky është një problem sistemik që kërkon metoda të reja kontrolli, digjitalizim më të mirë dhe disiplinë më të fortë në këtë fushë.
Pra, tatimorët po shtojnë kontrollet në industrinë e ushqimit përpara festave, pasi shifrat treguan se moslëshimi i kuponëve fiskalë vazhdon të jetë një fenomen i përhapur. Deri më 20 nëntor, u kryen rreth 4.000 kontrolle dhe çdo i katërti përfundon me një parregullsi në seksionin e fiskalizimit.
DAP informon se përpara se të fillonte me një regjim më të rreptë penalizues, u kryen rreth 3.500 vizita këshillimore në terren. Gjatë këtyre vizitave, u zbuluan pajisje fiskale jofunksionale ose të regjistruara gabimisht, xhiro ditore e padeklaruar dhe mosmbajtje e raporteve të duhura financiare. Analizat e të dhënave nga sistemet GPRS, inspektimet në terren dhe deklaratat e TVSH-së kanë treguar modele të rrezikshme tek disa tatimpagues – xhiro ditore jashtëzakonisht të ulëta ose identike, mospërputhje midis pajisjeve fiskale dhe TVSH-së së deklaruar, si dhe ndryshime të mëdha midis kapacitetit të lokaleve dhe xhiros së deklaruar. Sipas tatimorëve, ky është një sinjal i qartë se një pjesë e xhiros së parave të gatshme nuk regjistrohet fare.
Rezultatet e kontrolleve janë tashmë të matshme: janë lëshuar mbi 2.500 gjoba dhe 113 objekte hotelerike dhe të tjera janë mbyllur për shkak të shkeljeve të rënda të rregullave tatimore. Disa tatimpaguesve u është ndaluar gjithashtu të kryejnë aktivitetet e tyre. “Fakti që çdo inspektim i katërt përfundon me një parregullsi të konstatuar në fushën e moslëshimit të kuponëve fiskalë, tregon një dukuri të përhapur të mosregjistrimit të transaksioneve me para në dorë”, theksojnë nga DAP.
Përveç moslëshimit të kuponëve, inspektorët përcaktuan edhe mospagesë të transaksioneve bankare ditore, si dhe mosmbajtje të një libri të raporteve financiare ditore, megjithëse ky është një detyrim ligjor. Te një numër i caktuar i tatimpaguesve është zbuluar se adresa në të cilën është regjistruar pajisja fiskale nuk korrespondon me vendndodhjen reale të biznesit.
DAP u bën thirrje qytetarëve të kërkojnë një faturë fiskale për çdo shërbim dhe çdo kafe të paguar në një bar, duke kujtuar se është fatura fiskale ajo që garanton regjistrimin e xhiros. Administrata paralajmëron se mosrespektimi i rregullave ushqen ekonominë në hije dhe dëmton drejtpërdrejt buxhetin e shtetit, para që më pas mungojnë për shëndetësi, arsim dhe shërbime të tjera publike.
Në pritje të sezonit të festave, kur xhiroja në industrinë e ushqimit tradicionalisht rritet, DAP njofton vazhdimin dhe shtrëngimin e kontrolleve, veçanërisht në objektet me xhiro të larta dhe të raportuara në mënyrë të parregullt. Mesazhi për ekonominë është se “periudha këshilluese” ka mbaruar dhe ata që vazhdojnë të shmangin lëshimin e kuponëve fiskalë do të përballen me gjoba të larta dhe mbyllje të lokaleve të tyre.
Fokusi do të jetë në të gjitha objektet e hotelerisë – restorante, kafene, diskoteka, sanduiçe dhe subjekte të tjera që punojnë me pagesa me para në dorë. Do të ndërmerren edhe masa të tjera në drejtim të ekonomisë informale. Zëvendësministri i Ekonomisë, Marjan Risteski, njoftoi se Ligji për Punësimin e Personave, i cili rregullon fushën e punësimit sezonal, do të hyjë në fuqi më 1 janar dhe pritet të ketë ndikim në uljen e ekonomisë informale. Risteski thekson se kjo është hera e parë që një ligj i tillë po futet në fuqi në vend dhe se ai do të mbulojë studentët, pensionistët, të papunët dhe të vetëpunësuarit që mund të fitojnë para shtesë pa humbur përfitimet e tyre. Fushat e mbuluara janë: hoteleria, bujqësia dhe industritë e shërbimeve. “Ligji për Punësimin e Personave ose, thënë në gjuhën popullore, për Punësimin Sezonal do të fillojë të zbatohet nga 1 janari 2026. Ky ligj është revolucionar dhe po miratohet për herë të parë në vendin tonë. Të gjithë këta persona që do të punësohen nuk do t’i humbasin përfitimet e tyre: pensionistët nuk do ta humbasin statusin e pensionistit, studentët – statusin e studentit, ndërsa të papunët nuk do t’i humbasin përfitimet sociale”, theksoi Risteski.
Nga ligji priten përfitime të mëdha, sidomos në uljen e ekonomisë në hije. Ligji do ta intensifikojë luftën kundër ekonomisë informale, përkatësisht punës “në tregun e zi”. “Do të ketë një aplikacion celular me të cilin të gjithë punëdhënësit që i punësojnë këta persona do të mund t’i regjistrojnë dhe çregjistrojnë ata për momentin dhe, natyrisht, kjo do të mundësojë të ardhura shtesë për njerëzit që duan të punësohen shtesë për të përmirësuar gjendjen ekonomike dhe përfitime të tjera”, shton Risteski.
Sipas ligjit, angazhimi vjetor mund të jetë nga 120 deri në 180 ditë, varësisht nga aktiviteti, ose maksimumi 15 ditë në muaj. (koha.mk)
