Shkruan Nazif Selimi
Arsimi është një nga fushat ku integrimi i Maqedonisë së Veriut në Bashkimin Europian pritet të sjellë ndryshime të mëdha dhe të prekshme për të rinjtë. Brezi ynë shpesh e sheh shkollimin si çelësin për të ardhmen dhe ëndërron të ketë mundësi të barabarta me bashkëmoshatarët europianë. Ne tashmë kemi pasur përvoja pozitive përmes programeve si Erasmus+, ku studentë e nxënës nga vendi ynë kanë pasur shansin të studiojnë përkohësisht jashtë, të marrin pjesë në projekte shkëmbimi dhe të krijojnë përvoja që i kanë pasuruar shumë. Megjithatë, anëtarësimi i plotë në BE do të hapë horizonte edhe më të gjera, duke e bërë arsimimin e të rinjve të Maqedonisë së Veriut pjesë të një hapësire pa kufij.
Një nga ndryshimet më të mëdha që sjell integrimi është barazia e plotë në qasjen ndaj universiteteve dhe institucioneve arsimore europiane. Aktualisht, edhe pse kemi të drejtë të aplikojmë, shpesh hasim procedura të komplikuara për leje qëndrimi dhe dokumente shtesë që na e vështirësojnë procesin. Me anëtarësimin, studentët tanë do të kenë të njëjtat kushte si studentët e BE-së, jo vetëm për pranimin, por edhe për tarifat e studimit. Kjo do të thotë se një nxënës nga Gostivari ose Struga që dëshiron të studiojë në Austri, Itali ose Gjermani nuk do të paguajë më tarifa më të larta vetëm pse vjen nga jashtë BE-së, por do të trajtohet në mënyrë të barabartë. Ky është një ndryshim thelbësor që e bën arsimin cilësor më të qasshëm për të gjithë.
Erasmus+ ka qenë tashmë një dritare për shumë të rinj tanë. Ata që kanë marrë pjesë në semestra shkëmbimi, në projekte të edukimit joformal apo në praktika jashtë vendit kanë sjellë me vete përvoja që kanë ndikuar pozitivisht në komunitetin e tyre. Integrimi në BE nuk e nis këtë proces nga e para, por e thellon dhe e bën më të qëndrueshëm. Përfshirja e plotë do të thotë më shumë bursa, më shumë vende për studentët tanë dhe më pak barriera burokratike. Kjo i jep mundësinë edhe një numri më të madh të rinjsh të përfitojnë nga shkëmbimet dhe jo vetëm një pakice që arrin të përballojë kostot ose pengesat e sotme.
Një tjetër përfitim i madh lidhet me cilësinë e arsimit brenda vetë Maqedonisë së Veriut. Procesi i anëtarësimit do të detyrojë universitetet dhe shkollat tona të përputhen me standardet europiane, duke modernizuar kurrikulat, metodat e mësimdhënies dhe vlerësimit. Ky harmonizim nuk është thjesht formal, por do të ndikojë drejtpërdrejt tek ne si studentë. Do të kemi mësim më interaktiv, profesione të reja të përshtatura me tregun e punës dhe diploma që njihen më lehtë në të gjithë BE-në. Një student që diplomohet në Universitetin e Shkupit do të ketë mundësi të ndjekë masterin në Spanjë ose doktoraturën në Holandë pa procedura të gjata për njohjen e diplomës.
Integrimi sjell edhe një dimension social shumë të rëndësishëm: barazinë e mundësive. BE-ja ofron skema financiare dhe bursa për studentët që vijnë nga familje me të ardhura më të ulëta. Për shumë të rinj të Maqedonisë së Veriut, kjo është mundësia e vetme për të ndjekur studime cilësore jashtë vendit. Me anëtarësimin, këto programe mbështetëse do të bëhen më të arritshme, duke e bërë arsimin e lartë më pak elitist dhe më të drejtë. Një student me talent, por me pak mundësi ekonomike, do të ketë shansin të ndjekë ëndrrën e tij pa pasur frikë nga pengesat financiare.
Arsimi pa kufij nuk kufizohet vetëm në universitet. Ai prek edhe shkollat e mesme dhe arsimin profesional. Nxënësit e gjimnazeve do të kenë më shumë mundësi për shkëmbime afatshkurtra, për të kaluar një semestër në një shkollë europiane dhe për të marrë përvoja të vlefshme. Ata që ndjekin shkollat profesionale do të mund të përfshihen në praktika të mbështetura nga BE në kompani europiane, duke përfituar nga përvoja praktike që i bën më të gatshëm për tregun e punës.
Një dimension tjetër që nuk duhet harruar është arsimi joformal dhe aktivitetet rinore. BE-ja e mbështet fuqishëm mësimin gjatë gjithë jetës dhe organizatat rinore. Përmes fondeve dhe projekteve, të rinjtë e Maqedonisë së Veriut do të kenë më shumë hapësirë të zhvillojnë trajnime mbi teknologjinë, sipërmarrjen, të drejtat e njeriut dhe çështjet e mjedisit. Ky lloj arsimi është plotësues i shkollës dhe universitetit, dhe shpesh është vendi ku rinia fiton aftësitë që nuk i mëson nga librat, por nga puna në grup, komunikimi dhe kreativiteti.
***Ky shkrim është përgatitur nga pjesmarësit e aktiviteteve të projektit “Me të Rinj, Art dhe Gazetari – Drejt Rrugës së BE-së”, i cili financohet nga Bashkimi Evropian 🇪🇺 përmes ALDA Balkans, Eurothink dhe BIRC.***2
