Në Suedi, 70 mekanikë makinash po vazhdojnë të përballen me një nga kompanitë më të pasura në botë – Tesla. Greva në 10 qendrat suedeze të shërbimit të prodhuesit amerikan të makinave tani ka arritur përvjetorin e saj të dytë dhe ka pak mundësi për një zgjidhje.
Janis Kuzma ka qenë në vijën e piketimit të Teslës që nga tetori i vitit 2023.
“Është një kohë e vështirë”, thotë 39-vjeçari. Dhe ndërsa moti i ftohtë i dimrit në Suedi fillon, ka të ngjarë të bëhet më i vështirë.
Janis kalon çdo të hënë me një koleg, duke qëndruar jashtë një garazhi Tesla në një park industrial në Malmö. Sindikata e tij, IF Metall, ofron akomodim në formën e një furgoni ndërtuesish të lëvizshëm, si dhe kafe dhe sanduiçe, shkruan BBC.
Por është puna si zakonisht matanë rrugës, ku punishtja duket se është në kulmin e saj.
Greva ka të bëjë me një çështje që shkon në zemër të kulturës industriale suedeze – të drejtën e sindikatave për të negociuar pagat dhe kushtet në emër të anëtarëve të tyre. Ky koncept i marrëveshjes kolektive ka mbështetur marrëdhëniet industriale në Suedi për gati një shekull.
Sot, rreth 70% e punëtorëve suedezë janë anëtarë të një sindikate dhe 90% mbulohen nga një marrëveshje kolektive. Grevat në Suedi janë të rralla.
Është një marrëveshje e mirëpritur në të gjitha aspektet. “Ne preferojmë të drejtën për të negociuar lirisht me sindikatat dhe për të nënshkruar marrëveshje kolektive”, thotë Mattias Dahl i organizatës së biznesit të Konfederatës së Ndërmarrjeve Suedeze.
Por Tesla e ka prishur situatën. Drejtori ekzekutiv i hapur, Elon Musk, ka thënë se “nuk pajtohet” me idenë e sindikatave. “Thjesht nuk më pëlqen asgjë që krijon një lloj gjëje të llojit të lordëve dhe fshatarëve”, i tha ai një audience në Nju Jork në vitin 2023. “Mendoj se sindikatat përpiqen të krijojnë negativitet në një kompani”.
Tesla erdhi në Suedi në vitin 2014 dhe IF Metall ka kohë që dëshiron të sigurojë një marrëveshje kolektive me kompaninë.
“Por ata nuk reaguan”, thotë Marie Nilsson, presidentja e sindikatës. “Dhe patëm përshtypjen se ata u përpoqën të fshiheshin ose të mos e diskutonin këtë me ne”.
Ajo thotë se sindikata përfundimisht nuk pa zgjidhje tjetër përveçse të shpallte një grevë, e cila filloi më 27 tetor 2023. “Zakonisht mjafton të bësh kërcënimin”, thotë znj. Nilsson.
