Shkruan: Enis Miftari
Shëndeti dhe mirëqenia janë ndër fushat që ndikojnë drejtpërdrejt jetën e përditshme të çdo qytetari. Për ne të rinjtë e Maqedonisë së Veriut, këto janë çështje të cilat shpesh i përjetojmë nga afër – qoftë përmes përvojave personale, qoftë përmes familjarëve dhe miqve tanë. Sistemi shëndetësor në vend shpesh përballet me sfida të shumta: mungesë të pajisjeve moderne, mungesë të personelit të trajnuar mjaftueshëm, vonesa në trajtime, apo edhe qasje të pabarabartë në shërbime. Për më tepër, çështjet e shëndetit mendor, të cilat janë shumë të rëndësishme për rininë, shpesh mbeten të anashkaluara. Në këtë kuadër, anëtarësimi në Bashkimin Europian hap një horizont të ri për të rinjtë, duke sjellë politika që e vendosin shëndetin dhe mirëqenien në qendër të zhvillimit shoqëror.
Bashkimi Europian ka standarde të larta për shërbimet shëndetësore dhe një qasje gjithëpërfshirëse që nuk e sheh shëndetin vetëm si trajtim të sëmundjeve, por edhe si promovim të një stili jetese të shëndetshëm. Për ne të rinjtë, kjo do të thotë qasje më e madhe në programe parandaluese, edukim shëndetësor në shkolla dhe mbështetje për aktivitetet sportive dhe kulturore që e forcojnë trupin dhe mendjen. Një e re që përballet me ankth apo depresion do të ketë më shumë mbështetje, sepse politikat e BE-së e konsiderojnë shëndetin mendor një prioritet, jo një temë tabu.
Integrimi në BE do të thotë gjithashtu qasje në financime dhe projekte që modernizojnë infrastrukturën shëndetësore. Spitalet dhe qendrat shëndetësore do të përfitojnë nga pajisje moderne dhe nga programe për trajnimin e stafit mjekësor. Për një të ri që sot përjeton vonesa të gjata në marrjen e një trajtimi apo që përballet me mungesë të shërbimeve cilësore, kjo është një garanci që shëndeti i tij do të trajtohet me standarde europiane. Në vend që të udhëtojmë jashtë vendit për të marrë trajtime që mungojnë këtu, do të kemi më shumë mundësi t’i marrim këto shërbime në vendin tonë.
Një dimension tjetër i rëndësishëm është mobiliteti shëndetësor. Anëtarësimi në BE nënkupton që të rinjtë e Maqedonisë së Veriut do të kenë mundësi të përfitojnë nga Kartela Europiane e Sigurimeve Shëndetësore, e cila ofron mbrojtje në çdo vend të BE-së. Kjo do të thotë se kur udhëtojmë për studime, punë apo turizëm, do të kemi të drejtë për shërbime shëndetësore bazike në çdo shtet anëtar. Për brezin tonë që ëndërron të lëvizë, të studiojë jashtë apo të eksplorojë Europën, kjo është një mbështetje e madhe që na jep siguri dhe besim.
BE-ja gjithashtu promovon mënyra të reja të kujdesit shëndetësor, duke përfshirë telemjekësinë dhe përdorimin e teknologjisë për diagnostikim dhe trajtim. Për të rinjtë e lidhur ngushtë me teknologjinë, kjo është një mënyrë që shëndeti të bëhet më i qasshëm. Një student nga një qytet i vogël i Maqedonisë së Veriut mund të konsultohet me një mjek specialist në një spital të Shkupit ose edhe në një vend të BE-së, pa pasur nevojë të udhëtojë. Ky zhvillim e bën kujdesin shëndetësor më të drejtë dhe më të barabartë për të gjithë.
Mirëqenia nuk kufizohet vetëm në aspektin fizik, por përfshin edhe dimensionin social. BE mbështet politika që ndihmojnë të rinjtë të kenë qasje në aktivitete kulturore, sportive dhe komunitare, sepse e kupton që një rini aktive është një rini më e shëndetshme. Për shembull, fondet europiane shpesh mbështesin ndërtimin e terreneve sportive, qendrave rinore apo hapësirave për aktivitete kulturore. Për ne kjo do të thotë më shumë hapësira ku mund të zhvillojmë energjinë tonë në mënyrë pozitive, më shumë mundësi për të ndërtuar shoqëri dhe për të rritur vetëbesimin.
Integrimi në BE ndikon gjithashtu në krijimin e një shoqërie më të ndjeshme ndaj temave të shëndetit publik. Politikat europiane i japin shumë rëndësi fushatave për ndërgjegjësim mbi obezitetin, përdorimin e substancave të dëmshme, shëndetin seksual dhe riprodhues, si dhe për ndikimin e mjedisit në shëndet. Për ne të rinjtë, kjo është një mundësi që të jemi të informuar më mirë, të marrim vendime më të shëndetshme dhe të rrisim cilësinë e jetës sonë.
Në të njëjtën kohë, nuk duhet të harrojmë se shëndeti dhe mirëqenia lidhen edhe me mundësitë ekonomike. Një i ri që ka punë të sigurtë dhe kushte të mira jetese ka më shumë mundësi të kujdeset për shëndetin e tij. Integrimi në BE do të sjellë përmirësime në ekonominë vendore dhe në standardin e jetesës, gjë që ndikon drejtpërdrejt edhe në mirëqenien tonë. Një shoqëri ku të rinjtë kanë punë, arsim dhe shërbime shëndetësore cilësore është një shoqëri ku ata ndihen më të lumtur dhe më të motivuar për të kontribuar.
Për brezin tonë, integrimi nuk është vetëm një proces politik, por një premtim që shëndeti dhe mirëqenia do të vendosen më afër qendrës së jetës publike. Ne nuk do të kemi më arsye të shohim shëndetin si luks, por si të drejtë themelore të garantuar nga ligjet dhe standardet europiane. Kjo do të na japë sigurinë që në çdo hap të jetës sonë – nga shkolla e deri në vendin e punës – do të kemi mbështetje për të jetuar më shëndetshëm dhe më të lumtur.
Në fund, politikat e BE-së për shëndetin dhe mirëqenien janë një mundësi për të ndërtuar një Maqedoni të Veriut ku çdo i ri ka qasje të barabartë në kujdes shëndetësor, ku shëndeti mendor trajtohet me seriozitet, ku teknologjia ndihmon në ofrimin e shërbimeve dhe ku mënyra e shëndetshme e jetesës promovohet si pjesë e kulturës së përditshme. Për ne të rinjtë, kjo është një garanci që e ardhmja jonë do të jetë jo vetëm më e lirë dhe më demokratike, por edhe më e shëndetshme dhe më e gëzueshme.
***Ky shkrim është përgatitur nga pjesmarësit e aktiviteteve të projektit “Me të Rinj, Art dhe Gazetari – Drejt Rrugës së BE-së”, i cili financohet nga Bashkimi Evropian 🇪🇺 përmes ALDA Balkans, Eurothink dhe BIRC.***
