Një valë brutale e të nxehtit po përfshin shumë pjesë të Evropës, duke i lënë miliona njerëz të përpiqen të përshtaten me temperaturat ndëshkuese dhe duke thyer rekorde.
I nxehti vazhdon edhe natën, me temperaturat në disa vende që nuk bien shumë nën 30 gradë.
Ka pak pushim. Kondicioneri është shumë i rrallë në shtëpitë evropiane. Shumë banorë po detyrohen ta përballojnë vapën përvëluese me ndihmën e ventilatorëve elektrikë, pakove me akull dhe dusheve me ujë të ftohtë.
Por Evropa nuk e ka trajtuar nxehtësinë në të njëjtën mënyrë si Shtetet e Bashkuara që janë historikisht më të nxehta. Ndërsa gati 90% e shtëpive në SHBA kanë ajër të kondicionuar, në Evropë është rreth 20%, dhe disa vende kanë norma shumë më të ulëta. Në Mbretërinë e Bashkuar, vetëm rreth 5% e shtëpive kanë sisteme ftohjeje – shumë prej të cilave janë njësi portative AC. Në Gjermani, shifra është 3%.
Ndërsa ndryshimi i klimës shkakton valë më të rënda dhe të zgjatura të të nxehtit, të cilat mbërrijnë gjithnjë e më herët, disa po vënë në pikëpyetje pse vendet e pasura evropiane duket se ngurrojnë të përdorin ajër të kondicionuar – veçanërisht pasi nxehtësia merr një numër gjithnjë e më vdekjeprurës.
Një pjesë e madhe e arsyes është se shumë vende evropiane historikisht kanë pasur pak nevojë për ftohje, veçanërisht në veri. Valët e të nxehtit kanë ndodhur gjithmonë, por rrallë kanë arritur temperaturat e larta të zgjatura që Evropa tani përjeton rregullisht.
«Në Evropë… thjesht nuk kemi traditën e ajrit të kondicionuar… sepse deri relativisht vonë, nuk ka qenë një nevojë e madhe», tha Brian Motherway, kreu i Zyrës së Efiçiencës së Energjisë dhe Tranzicioneve Gjithëpërfshirëse në Agjencinë Ndërkombëtare të Energjisë.
Kjo do të thotë që kondicioneri tradicionalisht është parë si luks dhe jo si domosdoshmëri, veçanërisht pasi instalimi dhe përdorimi i tij mund të jetë i kushtueshëm. Kostot e energjisë në shumë vende evropiane janë më të larta se në SHBA, ndërsa të ardhurat kanë tendencë të jenë më të ulëta.
Çmimet e energjisë janë rritur edhe më tej që kur Rusia pushtoi Ukrainën në vitin 2022, ndërsa BE-ja po ndërmerr hapa për të hequr gradualisht varësinë e saj nga nafta dhe gazi rus. Megjithëse çmimet janë stabilizuar që nga kriza fillestare energjetike e vitit 2022, kostoja e furnizimit me energji të një njësie kondicioneri mund të jetë ende e paarritshme për shumë evropianë.
Pastaj është arkitektura.
Disa ndërtesa në vendet më të nxehta të Evropës Jugore u ndërtuan për të ngrohur ambientin. Ato kanë mure të trasha, dritare të vogla që e pengojnë diellin të depërtojë brenda dhe janë projektuar për të maksimizuar rrjedhën e ajrit. Kjo ka ndihmuar në mbajtjen e tyre më të freskëta dhe ka zvogëluar nevojën e perceptuar për ftohje artificiale.
Megjithatë, në pjesë të tjera të Evropës, shtëpitë nuk janë projektuar duke pasur parasysh nxehtësinë.
«Nuk e kemi pasur zakon… të mendojmë se si të qëndrojmë të freskët gjatë verës. Është me të vërtetë një fenomen relativisht i kohëve të fundit», tha Motherway.
