Shkruan:Rilinda Shaqiri
Demokracia nuk është vetëm një sistem politik, por një mënyrë jetese që i jep zë secilit qytetar. Për ne të rinjtë e Maqedonisë së Veriut, ajo shpesh duket si një ideal i largët, sepse në përditshmërinë tonë shohim politika të mbyllura, mungesë transparence dhe institucione që shpesh nuk reflektojnë nevojat e brezit tonë. Megjithatë, anëtarësimi në Bashkimin Europian hap një faqe të re, ku pjesëmarrja e rinisë bëhet pjesë thelbësore e demokracisë moderne dhe ku ne mund të kemi ndikim jo vetëm në vendin tonë, por edhe në të ardhmen e Europës.
Bashkimi Europian është ndërtuar mbi parimin e demokracisë përfaqësuese dhe pjesëmarrëse. Ai nuk është vetëm një treg i përbashkët, por edhe një hapësirë ku qytetarët, përfshirë të rinjtë, mund të ndikojnë në vendimmarrje përmes zgjedhjeve, konsultimeve publike dhe pjesëmarrjes në organizata rinore. Për ne, kjo është një mundësi që të mos mbetemi spektatorë, por të bëhemi pjesëmarrës aktivë. Një student nga Tetova apo një i ri nga Kumanova do të ketë të drejtë të votojë në zgjedhjet europiane dhe të zgjedhë përfaqësues që mbrojnë interesat e tij në Parlamentin Europian. Ky është një hap i madh përpara, sepse na jep ndjenjën se jemi pjesë e një bashkësie më të madhe ku zëri ynë ka peshë reale.
Rinia ka treguar në shumë vende të BE-së se mund të jetë forca kryesore e ndryshimeve demokratike. Nga lëvizjet për klimën tek protestat kundër padrejtësive sociale, të rinjtë kanë qenë në vijën e parë, duke treguar se demokracia është e gjallë vetëm kur rinia angazhohet. Edhe ne në Maqedoninë e Veriut kemi energjinë dhe pasionin për të bërë ndryshime, por shpesh na mungon hapësira. Integrimi në BE na ofron qasje në forume rinore europiane, në projekte ndërkombëtare dhe në programe që nxisin pjesëmarrjen aktive. Për shembull, të rinjtë tanë mund të jenë pjesë e Dialogut Rinor Europian, ku idetë dhe shqetësimet e rinisë merren seriozisht nga institucionet.
Pjesëmarrja e rinisë në vendimmarrjen europiane ka edhe një dimension edukativ. Ne do të mësojmë si funksionon një demokraci moderne, cilat janë të drejtat dhe detyrimet tona si qytetarë dhe si mund të ndikojmë në proceset politike. Ky edukim qytetar është thelbësor për të ndërtuar një kulturë demokratike që na mungon shpesh në vendin tonë. Një i ri që sot është i zhgënjyer nga politika, nesër mund të bëhet një qytetar aktiv që e di se zëri i tij ka ndikim jo vetëm në vend, por edhe në BE.
Demokracia europiane nuk është e përsosur, por ajo është një hapësirë ku të rinjtë kanë gjithnjë e më shumë fuqi. Përmes peticioneve online, debateve publike, fushatave qytetare dhe pjesëmarrjes në zgjedhje, të rinjtë ndikojnë drejtpërdrejt në politikat që prekin jetën e tyre. Edhe ne do të kemi mundësinë të bëjmë të njëjtën gjë. Imagjinoni një grup studentësh nga Shkupi që paraqesin një propozim për politikat digjitale në një forum europian, ose një aktiviste nga Gostivari që kontribuon në diskutimet për barazinë gjinore në një panel ndërkombëtar. Ky është vizioni i një demokracie të hapur ku të rinjtë nuk janë vetëm votues, por edhe bashkë-krijues të politikave.
Një element thelbësor i demokracisë europiane është edhe transparenca. Institucionet e BE-së janë të detyruara të raportojnë dhe të përfshijnë qytetarët në vendimmarrje. Për ne të rinjtë e Maqedonisë së Veriut, kjo është një mundësi për të parë nga afër se si funksionon një sistem ku qytetari ka kontroll mbi pushtetin. Kjo përvojë do të ndikojë edhe në politikën vendore, sepse rinia do të kërkojë standarde të ngjashme edhe nga institucionet tona. Demokracia nuk do të shihet më si një koncept abstrakt, por si një praktikë e përditshme ku ne kemi të drejtën dhe detyrimin të marrim pjesë.
Në fund, e ardhmja e demokracisë lidhet ngushtë me pjesëmarrjen e rinisë. Integrimi në BE është një mundësi historike që ne të bëhemi pjesë e një sistemi ku të rinjtë kanë hapësirë, respekt dhe fuqi reale për të ndikuar. Kjo nuk është vetëm një çështje përfaqësimi, por edhe një mundësi për të ndërtuar një kulturë të re politike ku zëri i rinisë nuk injorohet, por merret seriozisht. Për ne, kjo është një mundësi për të qenë gjenerata që e çon demokracinë përpara, jo vetëm në Maqedoninë e Veriut, por edhe në gjithë Europën.
***Ky shkrim është përgatitur nga pjesmarësit e aktiviteteve të projektit “Me të Rinj, Art dhe Gazetari – Drejt Rrugës së BE-së”, i cili financohet nga Bashkimi Evropian 🇪🇺 përmes ALDA Balkans, Eurothink dhe BIRC.***
